کنفرانس باشکوهی دو روزه (۱۴ و ۱۵ ماه می) راه جدید ابریشم در پکن با موفقیت به پایان رسید. در این کنفرانس سران بسیاری از کشورهای شرکت کننده اشتراک داشتند. نمایندگان ۶۸ کشور شرکت کننده سند همکاری با چین را در این زمینه امضا کردند و موافقت خود را با تجارت آزاد و مخالفت با سیاست‌های حمایت گرایانه را اعلام داشتند. آن‌ها تأکید کردند که خواستار تأمین "اقتصاد باز و تجارت آزاد و فشرده" هستند. در این بیانیه همچنین آمده است که طرح "راه ابریشم جدید" از جهانی سازی باز که همه اعضا از آن سود برند، حمایت می‌کند. هدف این کنفرانس تأمین روابط بهتر اقتصادی میان کشورهای آسیا، افریقا و اروپا می‌باشد. به این منظور سرمایه گذاری‌های بزرگی در امر زیرساخت‌های اقتصادی در مسیر تاریخی جاده ابریشم به‌عنوان مهمترین راه اتصال تجاری آسیا، افریقا و اروپا، در عصر باستان و مراحل آغازین قرون وسطی به مصرف خواهد رسید.

 طرح "جاده ابریشم جدید" چین که در چند سال اخیر موضوع بحث کارشناسان حوزه‌های اقتصاد سیاسی و ژیوپلتیک بین‌المللی در رسانه‌ها بوده است، اساساً شامل دو شاخه اصلی آبی و خاکی می‌شود. این جاده از شهر کهن «شی آن» چین آغاز می‌شود و با پشت سر گذاشتن راه‌های اصلی و فرعی بسیار و چندگانه از کشورهای پیش رو عبور می‌کند و در نهایت، سه قاره آسیا، اروپا و افریقا را به هم پیوند می‌دهد. عرصه رقابت چین و امریکا در اقتصاد بین‌المللی، افزایش نفوذ چین در اقتصاد آسیا و رشد چشمگیر فعالیت‌های اقتصادی و تجاری چین در افریقا در مقایسه با سایر قدرت‌ها به‌خصوص ایالات متحده، نشان می‌دهد که چین با احیای جاده ابریشم و ترسیم یک کمربند اقتصادی، دسترسی به بازارهای جهانی را تسهیل و گسترش یک کریدور حمل و نقل بین‌المللی و قابل اتکا با هزینه‌های مقرون به‌صرفه را در راستای منافع ملی خود تدوین کرده است.

 جاده ابریشم مورد نظر چین که شرق آسیا را به آسیای مرکزی، آسیای مرکزی را به غرب آسیا و غرب آسیا را به اروپا متصل می‌کند، همگرایی فرامنطقه‌یی با اروپا را نیز رقم می‌زند. از آنجا که طرح‌های دیگری نیز از سوی برخی از کشورها مانند ایالات متحده امریکا مطرح شده بود و نگرانی‌های که برخی از کشورها به شمول هند نسبت به جاه طلبی‌های چین در منطقه دارند، همچنین نیاز به هزینه‌های گزاف، به نظر می‌رسد این برنامه عظیم با چالش‌های در آینده روبرو گردد؛ ولی باید در نظر گرفت که این تنها چین است که با بیش از سه هزار میلیارد دالر ذخایر ارزی خود توانایی سرمایه گذاری‌های هنگفت در بیرون از مرزهای خود را دارد و آماده هست تا چنین پروژه‌های بزرگ استراتژیک را تمویل نماید.

 طرح جاده ابریشم جدید چین با دو گونه خشکی و دریایی بر آن است تا شرق آسیا را به آسیای مرکزی، آسیای مرکزی را به غرب آسیا و غرب آسیا را به مدیترانه و شرق اروپا متصل سازد؛ همچنین جاده ابریشم دریایی، بر آن است تا دریای جنوبی چین را به دریای مدیترانه متصل نماید. دولت چین ابتکار خود با عنوان «جاده ابریشم دریایی قرن ۲۱» را در اکتوبر ۲۰۱۳ مطرح کرد، در سپتامبر همان سال چین طرح کمربند اقتصادی جاده ابریشم را که با هدف ایجاد زیر ساخت‌های لازم برای همکاری منطقه‌یی که از شین چیانگ (بخش شمال غربی چین) تا دریای بالتیک را در بر می‌گیرد، آغاز کرده بود. دولت چین از اصطلاح «یک کمربند و یک جاده» برای دو طرح استفاده می‌کند. طرح جاده ابریشم چین که بدون ملاحظات ایدیولوژیک و بر مبنای واقعیت‌های ژیوپولتیک و ژیواستراتژیک، سازمان‌دهی شده است، احیای جاده ابریشم قدیم و توسعه آن را مدنظر دارد. طرح با هدف اعمال سیاست‌های دوستانه در قبال کشورهای همسایه و ارائه بازده مفاد متقابل برای همه کشورهای منطقه و همچنین جهان معرفی شده است.

 پروژه‌های جاده ابریشم جدید ابزاری در طرح ایجاد همکاری منطقه‌یی، ایجاد انعطاف سیاسی، بهبود رشد اقتصادی، پیشنهاد تنوع سازی تجارت و سرمایه گذاری در حمل و نقل، بخش‌های معدن و انرژی هستند. همه این‌ها یک فرصت تاریخی بی‌سابقه را برای جمهوری‌های آسیای مرکزی ارائه می‌دهند تا به بازیگران مهمی در اقتصاد جهانی تبدیل شوند. به تبع آن، پروژه‌های دو جانبه و چند جانبه بسیاری در مقیاس‌های بزرگ و کوچک وجود دارند که هدفشان بازسازی و احیای تجارت و سیستم مبادله مشابه جاده ابریشم قدیم است.

 در این کنفرانس رئیس جمهور چین وعده داده است که ۱۲۴ میلیارد دالر برای طرح عظیم جاده ابریشم جدید اختصاص خواهد داد. وی در سخنرانی مراسم افتتاحیه نشست بین‌المللی "یک کمربند یک جاده" تأکید کرد: "از هر کشوری که بخواهد به این طرح ملحق شود، استقبال خواهد شد. این طرح مسیری برای صلح و امنیت در جهان خواهد بود."

 این برنامه بزرگ شامل ۶۵ کشور می‌شود که ۶۰ درصد جمعیت جهان و حدود یک سوم از تولید ناخالص داخلی دنیا را تشکیل می‌دهد. بانک توسعه چین برای انجام ۹۰۰ پروژه در قالب این طرح مبلغ ۸۹۰ میلیارد دالر اختصاص داده است.

  سرزمین باستانی که اکنون به نام افغانستان یاد می‌شود، به‌مثابه یک حوزه بسیار بااهمیت تاریخی در مسیر راه ابریشم قدیم قرار داشت و در داد و گرفته‌ای مادی و معنوی دنیای باستان از شرق به غرب و از شمال به جنوب، نقش برازنده داشت. چنین معلوم می‌شود که از اثر بی‌کفایتی‌های دولت بیکاره موجود و مصروف شدن این کشور به جنگ‌های نیابتی منطقه‌یی و خارج از منطقه و در نتیجه تشدید بحران امنیتی، این کشور در مسیر جاده ابریشم جدید قرار ندارد و این امتیاز بزرگ تاریخی را کشورهای همسایه به دست آورده‌اند. اکنون این جاده جدید از مرزهای کشور عبور می‌کند و با گذر از پاکستان به بحر وصل می‌شود و مسیر دوم آن با عبور از کشورهای شمال افغانستان سر انجام به اروپا و افریقا می‌رسد.

  آیا می‌توان چنین فرصت سوزی‌های بسیار بزرگ تاریخی را جبران کرد؟

  ۱۶ می ۲۰۱۷