در آن مقطع نابهنگام تاریخ که خورشید خوشبختی و ترقی در فضای سیاسی افغانستان غروب می‌کرد، جنبش چپ دموکراتیک افغانستان و منطقه، بخصوص حزب دموکراتیک خلق افغانستان بهترین رهبر فرزانه خود را از دست داد. در چنین روزی (سوم دسامبر ۱۹۹۶ میلادی) فرزند کبیر مردم افغانستان خدمتگزار مستضعفان کشور، زنده یاد ببرک کارمل به جاودانگی پیوست. جاودان نام ببرک کارمل شخصیتی تاریخی، ماندگار وبی بدیل از عنفوان جوانی و پس از آن بیش از نیم قرن عمر پر بار خود را در راه وطن‌پرستی و مبارزه به خاطر رنج‌های بیکران خلق ستمدیده افغانستان وقف نمود. زنده یاد ببرک کارمل در بهترین دوران جوانی و دوره تحصیل به خاطر شرکت در تظاهرات ضد سلطنتی و دفاع از جنبش ترقی‌خواهی و مبارزه انتخاباتی دوره هفتم شورای ملی به زندان افتاد و پس از رهایی در شکل‌گیری جنبش محصلان کشور نقش اساسی و سمت دهنده داشت.

 ببرک کارمل با جهان‌بینی علمی مترقی راه‌ها و وسایل رسیدن به زنده‌گی بهتر و شگوفایی کشور را جستجو می‌کرد و به خاطر عشق و علاقه به وطن، شور وطن‌پرستی را در میان هم‌قطاران و همشهریان ترویج داده و اندیشه راه نجات وطن را از قید اسارت نظام فرتوت فیودالی با روشنفکران وطن‌پرست و ترقی‌خواه مشوره می‌نمود و از میان بهترین شخصیت‌های وطن‌پرست و مبارزان باقیمانده از دوران مشروطیت و حلقات سیاسی چپ مترقی تأسیس جریان دموکراتیک خلق افغانستان را مطرح نمود و نقش اساسی خود را در تأسیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان در سال ۱۳۴۳ خورشیدی ایفا نمود.

 ببرک کارمل همواره می‌گفت در میان مردم بروید از مردم بیا موزید و برای مردم یاد دهید و خدمت کنید روی این اصل و آموزه‌های خردمندانه آن بود که حزب راه خود را در بین مردم، در شهرها، دهات و محلات باز کرد. زنده یاد ببرک کارمل بنا به خواست و پیشنهاد مردم شریف کابل نسبت به اعتمادی که به شخصیت گرامی‌شان داشتند دو دوره وکیل و نماینده مردم شریف کابل در پارلمان کشور انتخاب گردید.

  زنده یاد ببرک کارمل به خاطر منافع علیای زحمتکشان، کارگران، و دهقانان در دشوارترین شرایط پرچم مبارزه را بر ضد ارتجاع و استبداد شجاعانه بر افراشت. این ابر مرد تاریخ کشور ما، ابر مرد آزاده و آزادی خواه، ترقی‌خواه و عدالت پسند، انسان فداکار و دادخواه صادق وطن‌پرست پرشور، مردم دوست، صلح پسند، و نماد عظیم آزادی مدافع استقلال تمامیت ارضی و حاکمیت ملی سنگ بنای ترقی خواهی را در جامعه به‌طور اساسی گذاشت.

 آموزه‌های ببرک کارمل چون آیینه جهان نما در تمام تحولات دموکراتیک و همچون خورشید آزادی در فضای سیاسی و افق‌های بلند کشور ما می‌درخشد. زنده یاد ببرک کارمل وحدت ملی و وحدت حزبی را همچون مردمک چشم دانسته و نماد واقعی وحدت ملی و حزبی بود.

 ببرک کارمل در مبارزات آگاهانه به خاطر دفاع از آزادی دموکراسی ترقی و پیشرفت دادخواهی و عدالت و بهبود منافع زحمتکشان و طبقات و اقشار پایینی جامعه در مبارزه بر ضد استثمار انسان توسط انسان با درک عمیق از روند تحولات سیاسی با خردمندی و اصول مبارزه حزب را رهبری می‌کرد.

 ببرک کارمل رهبر فرزانه ح د خ ا این مبارز پرشور و چهره درخشان تاریخ معاصر و شخصیت آگاه و خردمند کشور ما به خاطر بیداری مردم و ارتقا سطح شعور سیاسی توده‌های مردم آگاه‌ترین فرزندان صادق کشور را بسیج نموده و علیه هر گونه انحرافات و اعمال تند روانه چپ وراست مبارزه می‌کرد و به خاطر نجات مردم افغانستان با شجاعت و مواضع قاطع در برابر ارتجاع و استبداد، دشمنان وطن را مورد سر زنش قرار می‌داد.

 ببرک کارمل به شهادت مورخین و نویسنده‌گان، و همرزمانش سلطان علی کشتمند، دستگیر پنجشیری و دیگران به شخصیت والای ببرک کارمل معتقد بودند و می‌نویسند که ببرک کارمل با حلقات سیاسی در برخوردها و صحبت‌هایش بااحتیاط و متواضع بود و نظریات سیاسی آن با احتوای مباحثات سیاسی به کرسی می‌نشست.

 ببرک کارمل شور وطن‌پرستی را در مبارزه به خاطر آزادی صلح و ترقی، عدالت اجتماعی انسان سالاری، تأمین سعادت و رفاه مادی و معنوی خلق زحمتکش و استقرار حکومت قانون را در سر لوحه کار خود قرار می‌داد و به‌مثابه زمامدار مدبر کشور مخالف جنگ و کودتا، اعدام انسان و اعزام قوای نظامی اتحاد شوروی به افغانستان بود و همواره از صلح حمایت و پشتیبانی می‌کرد چنانچه با احراز قدرت دولتی تمام محبوسین را بدون در نظر داشت اعتقادات سیاسی از زندان‌های کشور آزاد ساخت.

 زنده یاد ببرک کارمل با تشکیل دولت دموکراتیک و مردمی با پایه‌های وسیع و مشارکت تمام نماینده‌گان اقشار و طبقات ستمکش افغانستان به‌منظور تشکل آگاهانه کارگران، دهقانان روشنفکران، کسبه کاران، پیشه‌وران، ژورنالیستان، نویسنده‌گان، علما و روحانیون پاک‌نهاد کشور و مواظبت از اقشار زحمتکش توسعه و گسترش ساختاری سازمان دموکراتیک زنان و سازمان دموکراتیک جوانان افغانستان، تشکیل جبهه ملی پدر وطن و سایر نهادهای مترقی به خاطر سهمگیری فعال مردم در سرنوشت سیاسی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و تصمیم‌گیری در اداره دولتی، مردم را بسیج ساخته و اتحاد تمام اقوام و ملیت‌های ساکن در کشور را تحقق بخشید. چنانچه در زمان زعامت ببرک کارمل برای نخستین بار در تاریخ کشور هزاره به حیث صدراعظم و ازبیک وزیر و اهل هنود در سطح وزارت و از اقوام پشه‌یی و نورستانی و بلوچ وزیر و سفیر عز تقرر حاصل کردند.

 بقول زنده نام اکادمیسن عبدالاحمد جاوید «در تاریخ معاصر کشور ما دوران زعامت ببرک کارمل یگانه دورانی بود که در آن مسئله زبان‌ها و ملیت‌ها به گونه بهتر حل گردید تعصب و تنگ‌نظری‌ها از میان برداشته شد چنانکه ساختارهای قدرت و اداره دولتی و سیاست‌های کاری آن دوره این گفته را به وضاحت آشکار می‌سازد که ببرک کارمل به خاطر رشد صفوف جوانان و انکشاف معارف تعلیم و تحصیل رشد صنایع و ساختارهای اقتصادی آگاهی دادن توده‌ها و مواظبت دایمی از قوای مسلح در امر دفاع از استقلال، تمامیت ارضی و حاکمیت ملی توجه خاصی مبذول می‌داشت.

  زنده یاد کارمل بزرگ به خاطر نجات مردم افغانستان از جهل، فقر و مرض و رهایی مردم از عقب‌مانده‌گی قرون کاروان مبارزه پیشرفت و ترقی خواهی را به شکل خستگی ناپذیر رهبری می‌کرد و برنامه بهتر شدن زندگی مردم و بخصوص اقشار زحمتکش کشور در اولویت‌های کاری دولت قرار داشت. چنانچه اصلاحات اراضی، تقسیم عادلانه آب، کوپراتیفی ساختن زراعت و کشاورزی، توزیع کود کیمیاوی، تخم بذری و مواد کوپونی رایگان، کمک به اهل کسبه، رشد صنعت و تولید و تغیر بنیادین اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مسیر پیشرفت و ترقی را می‌پیمود.

 در زمان زعامت زنده یاد ببرک کارمل این‌جانب با یکی از همرزمانم توریالی نور یار در سال ۱۳۶۴ خورشیدی من‌حیث هیأت از کابل به‌منظور تدارک محل تفریحی و تعمیر رهایشی برای استراحت کارگران عازم شهر همیشه بهار جلال آباد شدیم و در آنجا که محل باشکوهی اعمار گردیده بود برای کارگران انتخاب گردید البته محل زیبای رهایشی کارگران به همکاری داکتر مانوکی منگل و محمد عیسی جسور «اسحاق زی» که در آن زمان در ولایت ننگرهار اجرای وظیفه می‌کردند به دسترس قرار گرفت که همه ساله کارگران به‌منظور تفریح و استراحت به‌طور ماهوار در آنجا با معاش و سفر خرچ به تفریح و استراحت می‌پرداختند.

 ببرک کارمل با جهان‌بینی علمی و خارایین اش ارتجاع و امپریالیزم و استعمار را دشمن اساسی بشریت و عامل اصلی جنگ و فقر و عقبمانی و بدبختی و مصیبت می‌دانست. روی این اصل برای برچیدن ظلم و استبداد با عزم و اراده آهنین بر ضد ارتجاع استبداد و امپریالیزم مبارزه آشتی ناپذیر می‌کرد.

 ببرک کارمل با سیاست صلح‌آمیز طرفدار جدی صلح بود و در رابطه با مصالحه ملی به این عقیده بود که تا حدی که مشی حزبی و دولتی و نظام ملی و دموکراتیک صدمه نبیند.

 در بخش خارجی اتخاذ سیاست همزیستی مسالمت آمیز، صلح‌خواهی و طرفداری از صلح جهانی، بی‌طرفی مثبت و فعال و قضاوت عادلانه و دموکراتیک در مناقشات جهانی، دفاع از حق تعین سر نوشت ملت‌ها، حسن هم‌جواری و دوستی با خلق‌های جهان سیاست خارجی حزب و دولت دموکراتیک افغانستان تحت رهبری زنده یاد ببرک کارمل را تشکیل می‌داد.

 ببرک کارمل با مبارزه شجاعانه و عادلانه به بالاترین سطح پیروزی جاودانگی قرار داشت با درک از دشواری‌های جامعه عقب نگه‌داشته شده راه‌های حل برون‌رفت را اصولی و عادلانه جستجو و با دشواری‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کرد. ببرک کارمل با موانع و مشکلات مبارزه کرد و راه توده‌های میلیونی کشور را انتخاب و سرنوشت خویش را با ستمدیده‌گان، بینوایان، آزادی خواهان، ترقی جویان، مستضعفان و ستمدیده‌گان کشور یکی ساخت و در قلوب مردم جا داشت روی این دلیل بود که آتش کینه دشمنان سوگند خورده خلق افغانستان ارتجاع و استبداد شعله‌ور گردید و دست به دسایس زدند باآنکه توطیه گرباچوف و آی اس آی و مداخله غرب به وظایف رسمی زنده یاد کارمل بزرگ نقطه پایانی گذاشت ولی هیچ قدرتی نتوانست مکتب و آموزه‌هایش و رسم راهش و مهر پربارش را از قلوب مردم مسدود و نابود سازد؛ زیرا که همسویی، اتحاد وحدت وطن‌پرستی، احترام به انسان، عشق به مقام انسانی و مبارزه به خاطر رهایی انسان و خدمت بمردم، عدالت و دادخواهی همه و همه میراث کبیر مکتب زنده یاد ببرک کارمل بوده و از آموزه‌های فنا ناپذیر آن ابر مرد تاریخ می‌باشد. رفیق ببرک کارمل شخصیت فنا ناپذیر کشور ما بود ه زیرا مرگ نتوانست زنده یاد ببرک کارمل را خاموش سازد ببرک کارمل بزرگ شخصیت چندین قرن بعدی عصر خود بود ازین رو در اصول و اندیشه و آموزه‌هایش چون خورشید درخشان همواره می‌درخشد و در قلوب و اذهان مردمش جاودانی و ماندگار است.

 بروح پاک مرد نامداری

 همی خوانم درودی بیشماری

 به آن خدمتگزار خلق کشور

 زعیم و رهبری با پشت کاری

 غروبش چون طلوع جاودان است

 چو خورشیدی فروغش ماندگاری

 وفا وهمدلی میراث او هست

 نی از خود داشت قصر زرنگاری

 بری بود از تعلقات قومی

 زمردم بود و از مردم تباری

 بدیلش نیست در تاریخ کشور

 چنین شخصیت با اعتباری

 میان رهبران قرن بیستم

 یکی عالیترین سیاستمداری

 خوشا بر رهروان راه او باد

 که دارند رهبر با افتخاری

 موفق باد رزم رهروانش

 پی اهداف وعزم پایداری

 روانش شاد ونامش جاودان باد

 گرامی باد همچون افتخاری