قسمت اول

 هشتم مارچ با نام پرچم دموکراتیک زنان آزاده‌ی افغانستان عجین است که به دستان ماندگارترین پیشوا و پشتاز جنبش زن داکتر اناهیتا راتبزاد بر افراشته گردیده است.

 داکتر اناهیتا راتبزاد شخصیتی بود همانند یک رهبر، پرمهر چون مادر و دلسوز همچون خواهر. زنده یاد داکتر اناهیتا راتبزاد برای جنبش زنان افغانستان اساس گزار و همچون یک رهبر بود: به نقل از سخنان یکی از رهروان راه مکتب و آموزه‌های زنده یاد داکتر اناهیتا راتبزاد که * بالاترین افتخاری از عضویت در سازمان دموکراتیک زنان افغانستان دگر چیزی نداشتم؛ زیرا این در زمانی بود که راه بدست آوردن افتخار عضویت در حزب دموکراتیک خلق افغانستان هنوز در پیش رویم قرار داشت.

  متعلمه صنف یازده هم لیسه مریم واقع حصه ی دوم خیر خانه بودم که در سال ۱۳۵۹ خورشیدی به کوشش یکی از معلمه های مکتب که از کادرهای ناحیه‌ی یازدهم سازمان دموکراتیک زنان افغانستان بود به عضویت سازمان پر افتخار دموکراتیک زنان افغانستان معرفی و پذیرفته شدم.

 یک سال پسانتر از آن در نخستین روز اشتراکم بیکی از محافل بزرگ و باشکوه مردمی که به مناسبت هشتم مارچ روز همبستگی جهانی زنان در تالار مرکزی سازمان دموکراتیک زنان افغانستان تدویر یافته بود بیانیه‌ی پر شور و سخنرانی مستقیم دکتوریس اناهیتا راتبزاد این شخصیت برجسته عضو رهبری حزب دموکراتیک خلق افغانستان ریس سازمان دموکراتیک زنان افغانستان، این مادر معنوی زحمتکشان افغانستان مرا به خود جذب نموده و اثربخشی سخنانش تمام احساسم را فرا گرفت و این تکانه‌ی بود برای آمادگی‌ام به مبارزات دشوار به خاطر رهایی قشر زنان کشور از قید اسارت بردگی.

 نخستین موضوع سخنرانی دکتوریس اناهیتا راتبزاد را تشویق همگانی برای جنبش سواد آموزی برای زنان و تشدید فراگیری سواد سیاسی زنان زحمتکش کشور تشکیل می‌داد. چنانچه در بخشی از صحبت‌های شان می‌گفت: باید زنان باتقوا، پاک‌دامن، عفیف و پاک سیرت را در صفوف سازمان دموکراتیک زنان و جنبش سواد آموزی تشویق و ترغیب نموده و از نعمت سواد، سواد سیاسی و پرورش ترقیخواهی بهره مند سازید.

 داکتر اناهیتا راتبزاد یکی از شخصیت های پیشتاز جنبش چپ ودموکراتیک افغانستان ویکی از بنیانگزاران حزب دموکراتیک خلق افغانستان، موسس وریس سازمان دموکراتیک زنان افغانستان، عضوبرجسته ی بیوروی سیاسی کمیته مرکزی ح د خ ا، وزیر امور اجتماعی، وزیر معارف وریس سازمان صلح وهمبستگی جمهوری دموکراتیک افغانستان، مبارز پرشور وپرچمدار راه زحمتکشان کشور بود.

 زنده یاد دکتوریس اناهیتا راتبزاد از همان آغاز دوره جوانی وتحصیلات در شرایط اختناق سلطنت وبیداد گریهای استبداد وارتجاع فیودالی به خاطر رهایی زنان از قید اسارت بردگی، پرچم مبارزه را شجاعانه بر افراشت وجسور وبی باک در برابر ظلم وستمگری وبی عدالتی مبارزه قاطعانه را در پیش گرفت.

  دکتوریس راتبزاد در نتیجه خدمات وطنپرستانه وخستگی ناپذیر ش با بدست آوردن باور ها واعتماد مردم شریف شهر کابل در پارالمان کشور مورد انتخاب مردم قرار گرفت و از ملت مظلوم وشریف خلق شهر کابل وکالت نمود ه و با موضیعگیری در برابر دشمنان ترقی وعمال نفوذی شان در پارالمان بدفاع از منافع خلقهای ستمدیده افغانستان ایستاد ه وعلی الرغم تهدید وبرخورد ددمنشانه ی عمال ارتجاع واستکبار از هیچ تهدیدی نهراسید.

 دکتور اناهیتا راتبزاد در عرصه ی سیاسی یکی از تاسیس کننده گان حزب دموکراتیک خلق افغانستان وموسس سازمان دموکراتیک زنان افغانستان، سازمانده قوی وتوانا، بانوی آتشین نفس، سحنران دلیر، مبارز، شجاع وقهرمان زنی بود که در تشکل، سازماندهی وبسیج زنان زحمتکش کشور بدور سازمان دموکراتیک زنان افغانستان تلاش خستگی ناپذیر نمود و به خاطر رهایی زنان از قید اسارت وبردگی وهمچنان به خاطر آزادی،‌ دموکراسی، ترقی وتعالی کشور از فقر و عقب مانده گی ودر یک کلمه بمنظور تامین منافع علیای خلق کشور، از منافع شخصی خود گذشت وعمر پربار خود را وقف مبارزه به خاطر آزادی وعدالت ودموکراسی ورفاه زحمتکشان کشور نمود.

 دکتوریس اناهیتا راتبزاد توانسته بود که راه سازمان دموکراتیک زنان کشور را در مرکز ومحلات کشور گسترش دهد وبهترین کادرهای زن را برای سمت رهبری شورا های دموکراتیک زنان پرورش می‌داد.

 سازمان دموکراتیک زنان افغانستان در مواظبت دایمی حزب دموکراتیک خلق افغانستان بکار سیاسی وسازمانی در جهت بسیج مردمی وپیوند ارگانیک سیاسی زحمتکشان کشور نقش اساسی داشت. داکتر انا هیتا راتبزاد بحیث یک سیاست مدار برجسته روابط حزب د خ ا و سازمان دموکراتیک زنان افغانستان را با سازمانها ونهاد های سیاسی واجتماعی در داخل کشور وپیوند آنها را با نهاد ها ی سیاسی وفرهنگی در سطح دولتها ی دوست وبرادر ایجاد ودر امر تحکیم روابط دوستانه و ثمربخش تلاش مینمود.

  دکتور اناهیتا راتبزاد اعضای سازمان دموکراتیک زنان افغانستان را به خواندن کتاب وبلند بردن سطح دانش ورشد شخصیت زنان ومهارتهای مسلکی آنها تشویق وتاکید کرده وآنها را به داشتن تقوا وپاکیزه گی جد وجهد کوشش ومبارزه وتشویق به فراگیری علم ودانش هدایت میکرد.

 در اثر رهبریت سالم وترقی خواهانه زنده یاد داکتر راتبزاد بمنظور بلند بردن سطح دانش اعضای سازمان دموکراتیک زنان ومهارتهای مسلکی آنها، کورسهای تیوریک، مسلکی ومهارتی وصنایع ایجاد گردیده بود وهمچنان سالانه هزاران زن ودختر را جهت تحصیل بخارج میفرستاد زیراکه تمام تلاشهای آنرا رشد شخصیت زنان، آگاهی سیاسی ومبارزه به خاطر رهایی زن وتحقق حقوق زنان تشکیل می‌داد.

 چنانچه در زمان مسُولیت آن بحیث وزیر معارف به خاطر رشد وانکشاف دانش وفرهنگ مترقی وگسترش معارف در کشور وتامین عدالت وارزشهای اجتماعی، برای نخستین بار در تاریخ کشور تدریس وآموزش بزبان مادری در محلات رویدست گرفته شد ومطابق باهداف ترقی خواهانه ح د خ ا لسان مادری همه ملیتهای ساکن در کشور در مسیر شگوفایی قرار گرفت ودرین دوره طلایی بود که بیشترین آموزگاران واستادان مکاتب را در همه ی سطوح آن، زنان ودختران مسلکی وتحصیلکرده تشکیل می‌داد وعلاوه بر آن زنان با مشارکت مستقیم شان در بخشهای علمی چون معارف وتحصیلات عالی ومسلکی مسولیت کاری ومدیریت عالی را بعهده داشتند. همچنان زنان با تجربه و با مهارت در تمام شون زنده گی از خود عملاً پشت کار وشایستگی نشان داده مرحله رشد وشگوفایی قشر اناث کشور را محقق ساختند.

 چنانچه شرکت مستقیم زنان در عرصه های علم ودانش وفن آوری، سیاست ومبارزه به خاطر رهایی انسان وتامین حقوق مساوی زنان با مردان تطبیق دموکراسی واقعی در جامعه نوبنیاد دموکراتیک واشتراک فعالیت در بخشهای فرهنگی، اقتصادی اجتماعی وسیاسی الویتهای کاری داکتر راتبزاد را تشکیل می‌داد.

 داکترناهیتا راتبزاد به خاطر دفاع از وطن ودست آوردهای انسانی انسان زحمتکش دفاع از استقلال و آزادی صلح ودموکراسی تمامیت ارضی وحاکمیت ملی ومردمی زنان شجاع وطنپرست ودلیر را در یک خط مقدس وطنپرستانه تشویق وتنطیم مینمود که بر بنیاد آن زنان آگاه و با اندیشه کشور در یک صف مقدس بدفاع از صلح آزادی ودمو کراسی در برابر نیرو های اهریمنی شجاعانه بمبارزه پرداختند و همراه با مردان در سنگر ازادی از خود حماسه ها آفریدند.

 زنده یاد داکتراناهیتا راتبزاد بمنظور تحکیم وحدت حزبی وسیاسی، زنان ومردان ترقی خواه وعدالت پسند را بر ضد هرگونه ستم وبی عدالتی وتعصبات قومی سمتی مذهبی زبانی وجنسیتی متشکل ساخته و وحدت صفوف زنان تمام ملیتهای باهم برادر و با هم برابر افغانستان را تحکیم می بخشید زیرا او شخصیتی بود همچون یک رهبر، هم مادر بود وهم خواهر.

 پایان قسمت اول

 


داکتر اناهیتا راتبزاد مادر معنوی زحمتکشان افغانستان

 

بخش دوم

 اویک مادر بود: زنده یاد داکتر اناهیتا راتبزاد نی تنها یک مادر دلسوز ومهربان بود بلکه برای زنان زحمتکش کشور همچون یک رهبر وآموزگاری بود که زنان در پرتو اندیشه ها و آرمانهای جاودانه ومواظبتهای دلسوزانه اش مسیر سرنوشت وآرامش خود را پیموده و در روشنی آموزه هایش در سنگر آزادی، دموکراسی و تحقق حقوق زنان پرچم مبارزه را بر افراشتند.

 داکتر اناهیتا راتبزاد منحیث یک مادر دلسوز ومهربان در حمایت ومواظبت دایمی از زنان در مقالات، مضامین وسخنرانیهایش در پارالمان وخارج از آن حقوق وخواسته های برحق زنان را مطرح نموده عملاً از اهداف حق خواهانه ی زنان رنجدیده کشور پشتیبانی وحمایت میکرد.

 هر عضو سازمان دموکراتیک زنان افغانستان در نخستین لحظه ی دیدار با داکتر انا هیتا راتبزاد مورد لطف محبت ومهربانی اش قرار میگرفتند. اولین سوال ایشان سوال صحت وسلامتی فردی و اجتماعی زنان رنجدیده کشور بود که این روش برای زنان زحمتکش کشور بسیار با ارزش واز اهمیت حیاتی برخوردار بود که در تقویه ی روحی زنان اثر مثبت میگذاشت.

 در زمان حاکمیت حزب دموکراتیک خلق افغانستان تحت رهبری وزعامت زنده یاد ببرک کارمل فقید مطابق به خط مشی حزب ودولت و برنامه های کاری و پالیسی وطنپرستانه ی نهاد های رهبری کشور، داکتر انا هیتا راتبزاد مشکلات وپرابلمهای ناشی از دوران فیودالی وارباب رعیتی جامعه سنتی ومرد سالاری را که همواره دامنگیر زنان بود بخوبی میدانست ازین رو همانند یک مادر با هریک از اعضای سازمان وحتا دورافتاده ترین بانوی زحمتکش کشور صمیمانه ودلسوزانه با غمشریکی واندوه مشترک در غم وآلام زنان شرکت ورزیده و از زنان مریض و علیل خبرگیرایی راه علاج وچاره درمان شان را در داخل وخارج از کشور جستجو میکرد ومریضان صعب العلاج را بخاطر درمان بخارج کشور میفرستاد. زنان مسن ومادران داغدیده ازمصیبت جنگ را مورد احترام وتفقد قرارمیداد. برهنمایی ورهبریت داکتر راتبزاد از روزهای تاریخی ومناسبتهای مختلف ملی و بین المللی با راه اندازی کنفرانسها وتدویر محافل با شکوه تجلیل بعمل می آمد زنان فعال واکتیف را مورد نوازش وتقدیر قرار میداد ودر تمام محافل وروز های عید استقلال وهشتم مارچ برای زنان تحایف اهدامیکرد.

 دکتوریس اناهیتا راتبزاد منحیث یک مادر مهربان حتی المقدور به مشکلات خانواده گی زنان مظلوم کشور بصورت مستقیم وهمچنان از طریق سازمان دموکراتیک زنان افغانستان رسیده گی کرده وبخاطر رفع پرابلمهای ناشی از وضعیت مرد سالاری در کشور و بدفاع از حقوق زنان در برابر زن ستیزان بیرحم پروگرامهای هدفمندانه ی را رویدست گرفته بود و برای اطفال یتیم و بی بضاعت، مریض ومعلول، معیوب وفرزندان صغیر خانواده های فقیر کشور ومامورین پایین رتبه دولتی، کارگران، دهقانان وسایر زحمتکشان کشور کودکستانها وشیر خوارگاه ها وبا اعطای خوار وبار معشیتی توجه جدی مبذول داشته وصدها هزار طفل و کودک را مورد حمایت وتحت پرورش دلسوزانه قرار میداد.

 داکتر اناهیتا راتبزاد بمنظور رسیده گی به وضع زنده گی ومشکلات خانواده گی زنان رنجدیده کشور شورا های زنان را در ولایات کشور ایجاد و به خدمات رسانی به زنان محلات موظف نموده بود که در راستای کار روشنگرانه در میان زنان زحمتکش کشوربخصوص به مسله آموزش سواد وسواد سیاسی توجه جدی مبذول میداشت. داکتر اناهیتا راتبزاد رسوم وعنعنات پسندیده جامعه را محترم شمرده و تعمیم میبخشید. صنایع دستی، هنر، ورزش، وآفرینشهای فرهنگی را درصفوف زنان رشد داده، کارخلاقانه وفعالیت، استعداد وشایستگی زنان را مورد تمجید وتقدیر قرار میداد.

 داکتر اناهیتا راتبزاد جهت کمک ویاری بشورا های زنان در ولایات کشور در راستای خدمت به زنان رنجدیده توجه سایر نهاد های حزبی و دولتی را بوضع زنده گی، رشد شخصیت و درقدم اول به مسُله ی فرهنگ ودانش زنان معطوف میداشت. علاوه بر آن داکتر انا هیتا راتبزاد بخاطر تعمیم تجارب سازمانی وایجاد روابط همکاری بین سازمان دموکراتیک زنان افغانستان ودیگر نهاد های سیاسی ومشابه آن در سطح بین المللی روی مسایل حقوقی تعلیمی وتربیتی زنان به دید و بازدید از محلات داخل کشور و کشورهای خارجی میپرداخت.

 که بر بنیاد آن فعالیتهای موثری بمنظور جلب کمکهای مادی ومعنوی کشورهای دوست برای رشد وتقویه ی سازمان دموکراتیک زنان افغانستان صورت گرفت وازینطریق صدای آزادی خواهی زنان داغدیده از جنگ وزنده گی اسارتبار آنها را بگوش جهانیان رسانده ودر مجامع بین المللی حقوق وآزادی های زنان کشور را مطرح مینمود. به این ترتیب برای نخستین بار بود که موضوع زنان افغانستان در رشته های تحصیلی حقوقی، سیاسی وسازمانی در سطح ملی وبین المللی مطرح بحث قرار گرفت. با افتخار گفته میتوان در زمان او بود که زنان در تاریخ کشورما برای اولین بار خود را صاحب سرنوشت خود یافتند.

 ادامه دارد

بخش سوم

 اومهربانتر ازخواهر بود. داکتر اناهیتا راتب زاد شخصیتی والا گهر، مدافع حقوق زنان، درخدمتگزار ی به مادران و مهربانی به خواهران تمام عمر پربار خود را وقف خدمت به انسان زحمتکش نموده بود. داکتر اناهیتا راتب زاد در تمام اوقات رسمی و غیر رسمی ودر تمام لحظات زنده گی با توجه برشد فرهنگی وسیاسی زنان، سلامتی خانواده وزحمتکشان کشور توجه جدی ومواظبت خاصی مبذول میداشت.

 داکتر اناهیتا راتب زاد همواره سعی بر آن داشت تا فضای همکاری و همآهنگی، همفکری وهمنظری در میان زنان ومردان خانواده واعضای فامیل تحکیم گردد.

 هدایات سفارشات ومشوره های نیک مادرانه او توام با هوشدار ها ونصایای حیات بخش آن زنده یاد، بزرگ ترین رهنمود ونیروی تحکیم همدلی خانواده ها بود.

  زنده یاد اناهیتا راتب زاد ساز مان دموکراتیک زنان را بمثابه حیاتی ترین مکتب انسانیت مکتب ی که آموزه هایش ملهم از عشق به انسان واحترام به مقام انسانیت بوده است رهبری وهدایت میکرد. از بهترین درسهای مادرانه دکتوریس اناهیتا راتب زاد هما نا وحدت و همفکری، همبستگی ملی واتحاد صفوف زنان زحمتکش بود که آنها را بیک نیروی قوی وتوانای روشنفکری وآزادی خواهی مبدل کرده بود.

 داکتر راتب زاد صفوف زنان را در مبارزه بر علیه فساد تنبلی، بیدانشی و تعصبات نفاق بسیج میساخت وفقط درس همبستگی مهر ومحبت وخدمت بوطن را توضیح وتشریح مینمود.

  زنده یاد راتب زاد بمسایل خانه وخانواده گی اعضای سازمان دموکراتیک زنان افغانستان توجه جدی مبذول میداشت وموضوعات مهم روزمره وپرابلمهای احتمالی خانواده ها را بوسیله زنان خرد ورز وصاحب اندیشه با اصول وپرنسیپهای خانواده گی وبادرنظرداشت سنتهای افغانی وسنن تاریخی حل و فصل مینمود.

 بنقل از سخنان یکی از اعضای سازمان دموکراتیک زنان افغانستان:

 مطابق به پالیسی ترقی خواهانه حزب دموکراتیک خلق افغانستان بخش بزرگی از فارغین مکاتب و لیسه ها را جهت ادامه تحصیل وفراگیری تحصیلات مسلکی بخارج معرفی مینمودند.

 در سال ۱۳۶۱ خورشیدی پس از فراغت یکی از لیسه های نسوان در شهر کابل بدون کدام واسطه وسیله جهت ادامه تحصیل بخارج کشور معرفی شدم چون بنده عضویت سازمان دموکراتیک زنان افغانستان را داشتم بنا بر آن جهت اخذ معرفی نامه در مراجعه بشورای مرکزی سازمان دموکراتیک زنان افغانستان افتخار ملا قات با داکتر اناهیتا راتبزاد برایم میسر شد که در تمام عمرم بالا ترین افتخار در زنده گی وعضویت در ح د خ ا و سازمان دموکراتیک زنان افغانستان وملا قات با رهبر دلسوز ومهربان زنان کشور را داشتم و ازین بالاتر افتخار برایم هیچ چیزی نبود. در جریان ملاقات با زنده یاد دکتوریس اناهیتا راتب زاد مسُله بورسیه تحصیلی ام را به اتحاد شوروی وقت در میان گذاشتم داکتر راتبزاد با شفقت مادرانه ومهربانی خواهرانه فرمودند دخترم متاهل هستی یا مجرد گفتم متاهل با جدیت فرمودند بآنکه مسُله تحصیل برای زنان ومردان افغانستان نسبت به هرچیز الویت دارد ولی بخاطر جلو گیری از بروز مشکلات و مسایل خانواده گی در میان زنان با شوهران شان در صورت امکان باید زنان وشوهران شان یکجا به تحصیل بروند در غیر آن امکان اشتباهات ورنجش در میان زن وشوهر مسُله ناگواری را بمیان آورد. درآنوقت هرقدر از موافقه شوهرم راجع به ادامه تحصیلاتم صحبت نمودم مورد قبولش قرار نگرفت وبا بسیار مهربانی برایم گفت رفتن تنهایی به خارج از کشور در خانواده تان پرابلم ایجاد میشود واین تحصیل باعث فروپاشی خانواده تان میگردد بگذار تا زمانی میسر گردد که شوهرتان نیز جهت تحصیل بخارج معرفی گردد آنگاه شما را نیز اعزام خواهم نمود.

 برای سازمان دموکراتیک زنان افغانستان وزنان رسالتمند وروشنفکر سه موضوع منحیث رسالت تاریخی زنان الویت دارد اول مسله دفاع از وطن بخاطر دفع جنگ تحمیلی وایجاد صلح در کشور. دوم مسله انسجام وهمبستگی فامیلی در میان فامیلها وهم آهنگی وتفاهم بین زن وشوهر. سوم مسله تحصیل این چیزهاییست که شرایط ایجاد شده یکی نسبت بدیگری را الویت میبخشد.

 ادامه دارد

 

داکتر انا هیتا راتبزاد

 همچون یک رهبر، هم مادر بود هم خواهر

 

قسمت چهارم

  هزاران سال درکارست بهری ملت آزاد

 که تا باری دگر آید اناهیتای راتبزاد

 عبدالوکیل کوچی

 زنده یاد داکتر انا هیتا راتبزاد برای جنبش زنان بهترین آموزگاری بود که مهمترین آموزه های آنرا تحکیم همبستگی زنان افغانستان ورشد جنبش سواد آموزی وآموزش سواد سیاسی در بین زنان ودختران زحمتکش افغانستان تشکیل میداد. دکتورس انا هیتا رابتزاد پس از تشکیل وتاسیس سازمان دموکراتیک زنان افغانستان در سال ۱۳۴۵ خورشیدی کار وفعالیت گسترده ی را در سر تا سر کشور بمنظور جلب قشر زنان بصفوف سازمان دموکراتیک زنان افغانستان و تشکیل صنوف درسی کورسهای آموزشی را در صدر وظایف سازمانها وشورا های زنان قرار داد ه بود.

 داکتر اناهیتا راتبزاد بمنظور اعاده حقوق زنان وبرابری با مردان نخست از همه به مبارزه آگاهانه و رهایی بخش زنان ارج واهمیت فراوان میگذاشت. بدین منظور زنان را همواره بخواندن کتاب ونوشته ها تشویق و رهنمایی میکرد زنده یاد داکتر راتبزاد معتقد بود تاوقتی که زنان در سطوح لازم سواد وسواد سیاسی قرار نگیرند با رهایی از ستمها وتعصبات مرد سالاری و برده گی فاصله زیادی دارند. بنا اً زنان کشور میتوانند این معضله بزرگ را با کسب دانش آگاهی وبیداری سیاسی بشکل داو طلبانه بدور سازمان دموکراتیک زنان بسیج گردیده وبا مبارزه مشترک همراه با مردان مبارز داد خواه وآزادیخواه کشور زنجیر اسارت را شکسته از کنج زندانهای قرون وسطایی رهایی یابند.

 داکتر اناهیتا راتبزاد چه در زمان رهبریت س د ز ا وچه در زمان تصدی وزارت معارف وعضویت در هیات رهبری حزب دموکراتیک خلق افغانستان همواره روی مسایل تعلیم، تحصیل وکسب آموزش تا کید داشت او شخصاً در مکاتب مرکزی وولایات کشور جریانهای درسی شاگردان را از نزدیک بررسی میکرد برای نخستین بار در تاریخ افغانستان معارف در زمان رهبریت ح د خ ا وزعامت زنده یاد ببرک کارمل معارف عصری مدرن ومترقی رویکار شد. در راستای تحولات واصلاحات بنیادی برای بهبود معارف کشور سه نکته بسیار مهم وتاریخی از دستاورد های بزرگ معارف این دوره میباشد.

 اول: با آمدن تحولات سیاسی در کشور برنامه کاری معارف مترقی رویدست گرفته شد که بر مبنای آن سیستم معارف ارتجاعی وطبقاتی ریشه کن گردید و پروسه تحصیل در تمام ولایات کشور بر مبنای پالیسی مردمی ومترقی وبشکل متوازن جریان داشت احساس روحیه معارف متوازن ومترقی در تمام سطوح وصنوف درسی بر فضای معارف کشور در عمل ونظر مسلط بود یکی از آن تحولات انقلابی ودموکراتیک برای نخستین بار در تاریخ کشور تدریس مضامین درسی در مکاتب بلسان مادری وزبانهای ملی وچاپ کتب طبع ونشر اثار علمی در هر ولایت بلسان محلی در ولا یات.

 درین دوره بود که برای نخستین بار در تاریخ کشور معارف بشکل واقعی آن در مطبوعات فرهنگی و کتب درسی مکاتب انعکاس داده میشد وتاریخ واقعی ورشادت مردم افغانستان توام با افتخارات گذشته بشکل حقیقی در معارف کشور بازتاب گسترده داشت.

 دوم: بمنظورتطبیق برنامه ترقی خواهانه حزب ودولت جمهوری دموکراتیک افغانستان در جهت رشد معارف متوازن موضوع جنبش سرتاسری سواد آموزی در یک فضای وحدت و همبستگی ملی رویدست گرفته شد وتمام تعصبات وتبعیضات لسانی وسمتی ومنطقوی وجنسیتی این میراث های شوم جامعه ی فرتوت فیودالی از بیخ و بن ریشه کن گردید. همه دانش آموزان در تمام قدمه های تعلیمی در یک سطح متوازن تربیت وپرورش قرارداشتند در زمان داکتر اناهیتا راتبزاد توجه بوضع معشیتی استادان ومعلمان کشور بیشتر از پیش مبذول گردید در رابطه به رشد دانش مسلکی ومعرفی آنها جهت اکمال تحصیلات مسلکی وکسب تجارب و میتود های جدید درسی در خارج از کشور وهمچنان بلند بردن سطح معشیت آنها افزودی معاش، تقلیل ساعات کار، تامین حقوق صحی واستراحت، اجرای مواد کوپونی، تامین مسکن وسایر امتیازات از کار های فوقالعاده آندوره بود همچنان در زمان داکتر اناهیتا راتبزاد مشارکت آنها در ارگانهای دولتی در بخشهای اداره، مراکز درمانی تعلیم وتربیه، کودکستانها وشیر خوارگاه ها وسایر رشته ها وبخشهای کاری بکار وفعلیتهای وطنپرستانه توظیف مینمود. در زمان داکتر راتبزاد گفته میتوان هفتاد فیصد معلمین استادان وکارکنان معارف وسی فیصد کارکنان امور صحی کشور را قشر زن تشکیل میداد.

 سوم: در زمان داکتر اناهیتا راتب زاد بخاطر دفاع از نوامیس ملی وایجاد فضای صلح و آزادی دموکراسی دفاع از تمامیت ارضی واستقلال کشور وحاکمیت ملی زنان آگاه ومبارز در صفوف نیروهای مدافع وطن یعنی قوای مسلح کشور متشکل گردیده وحتا زمینه تحصیلات مسلکی نظامی برای زنان فراهم گردیده بود. در آن دوران بود که هزاران زن آگاه وطنپرست ودلاور همچون شیر زنان شجاع برسم زنان تاریخ آفرین وماندگاران تاریخی وطن در صفوف قوای مسلح کشور وسنگر های دفاع از وطن حماسه ها آفریدند این شیر زنان قهرمان خاطره ها وحماسه های ملالی ها، زهراها وزرغونه ها وآموزش ثریا ها وهزاران شیر زن انقلابی را یکبار دیگر در تاریخ مبارزات شجاعانه تازه ساخته وپرچم پرافتخار آزادی ودموکراسی را علی الرغم دشواریهای شدید آن شرایط پیچیده کشور در سنگر های آزادی خواهی ونبر د علیه دشمنان تجاوز کار خارجی وداخلی بر افراشتند.

 زنان رزمنده کشور تحت رهنمایی داکتر اناهیتا راتبزاد با شرایط فقر تنگدستی، مرض بیعدالتی، تبعیض وتعصبات گوناگون وسنتهای عقب مانده میراث شوم فیودالی وارباب رعیتی دست وپنجه نرم کرده در راه آزادی زنان و آبادی وطن در دفاع از منافع علیای مردم افغانستان تاریخ آفریدند وماندگارانه درخشیدند. بنا برین نام داکتر اناهیتا راتبزاد همچون چراغ علم وترقی، شجاعت وقهرمانی چون خورشید آزادی تا ابد روشن ونامش جاودان خواهد بود... زنده باد جنبش آزادی خواهی زنان افغانستان

 روح داکتر اناهیتا راتبزاد شاد

 خاطراتش گرامی

 نامش جاودان باد

 آخرموضوع