پنجم میزان برابر است با ۲۷ سپتمبر روز جهانی گردشگری. از سال ۱۹۸۰ بدین سو سازمان گردشگری سازمان ملل متحد و بعضی از کشورهای دیگر عضو این سازمان ۲۷ سپتمبر را به‌عنوان روز جهانی گردشگری جشن می‌گیرند.

 این روز فرصتی است تا کشورها برای بلند بردن سطح آگاهی مردم در مورد گردشگری برنامه‌های تشویقی داشته باشند و در مورد نقش و تأثیر گردشگری بر ارزش‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی اطلاع رسانی نمایند.

 گردشگری از گذشته‌های دور وجود داشته است، چنانچه گفته می‌شود در دوران قبل از اسلام، یونانی‌ها و رومی‌ها به خراسان قدیم سفر کرده‌اند.

 در دوران بعد از اسلام اولین شخصی که از غرب به شرق آمده بود و سفرنامه‌های در مورد سفرش نوشت (بنیامین تولادی) از کشور هسپانیا بود که در سال ۱۱۵۹ م به شرق سفر کرد در گذشته گردشگری به‌صورت بسیار ابتدایی و با مشکلات زیادی روبرو بود، کسانی که به سفر سیاحتی می‌رفتند باید جسارت و شهامت زیادی را به خرچ می‌دادند و خطراتی بزرگ را به جان می‌خریدند. از آن جمله ناصر خسرو نذیر ابن‌بطوطه و مارکوپولو را می‌توان نام برد که سیاح نامیده می‌شدند.

 سازمان گردشگری یکی از شاخه‌های سازمان ملل می‌باشد که در شهر مادرید پایتخت کشور هسپانیا است که بخش مهم و اساسی در رشد وضعیت گردشگری در تمام کشورها بخصوص کشورهای در حال رشد دارد.

 بعد از جنگ دوم جهانی گردشگری به‌عنوان یک صنعت مهم در زندگی مردم جای گرفت، افغانستان در سال ۱۳۵۸ هـ. ش در کنار بیش از صد کشور جهان عضویت سازمان جهانی توریزم را کسب کرد، به‌عنوان عضو فعال کمیسیون توریزم جنوب است فعالیت‌های دهه ۵ شمسی حدود نود هزار الی ۱۲۰ هزار توریست در افغانستان دیدن کردند.

 گردشگری، سیاحت یا توریسم به‌طور کلی به‌عنوان مسافرت تفریحی در نظر گرفته می‌شود، هرچند که در سال‌های اخیر شامل هرگونه مسافرتی می‌شود به کسی که گردشگری می‌کند گردشگر، سیاح یا توریست گفته می‌شود، واژه گردشگر از زمانی پدید آمد که افراد طبقه متوسط اقدام به مسافرت کردند. از زمانی که مردم توانایی مالی بیشتری پیدا کردند و عمرشان طولانی‌تر شد این امر ممکن شد. بنا برین می‌توان گفت که توریزم از جهتی از گذشته‌های دور وجود داشته است، سفرنامه‌های که امروز می‌بینیم به دست گردشگران به کشورهای متعدد سفر کرده‌اند و چشم دیدهای خود را به‌صورت کتاب در آورده‌اند اما گردشگری در دنیای امروز به خاطر صنعتی شدن کشورها و ذخیره بیشتر پولی به یک امر رایج همگانی تبدیل شده است.

 در کشورهای توسعه یافته گردشگری به‌صورت مرکز فرهنگی در آمده است هر فردی به‌طور متوسط یک ماه از سال را به گردشگری می‌پردازند.

 بررسی صنعت توریسم در افغانستان از آنجا مهم و اساسی می‌نماید که افغانستان هم نیازمند رشد اقتصادی و توسعه اقتصادی است و هم ظرفیت‌های جلب گردشگری دارد.

 حال این سؤال مطرح می‌شود که برای اقتصاددانان و سیاستمداران و استراتیزیست ها چقدر دارای اهمیت اساسی است.

 اغلب گردشگران از هر چیز به آب و هوا، فرهنگ، آثار قدیمی یا طبیعت مقصد خود علاقه‌مند هستند. در گذشته ثروتمندان همیشه به مناطق دور دست سفر کرده‌اند، البته نه به‌صورت اتفاقی، بلکه در نهایت به یک منظور خاص به‌طور مثال برای دیدن ساختمان‌های معروف، آثار هنری، آموختن زبان‌های جدید و چشیدن غذاهای متفاوت.

 توریزم در حال حاضر در کشورهای در حال توسعه رو به رشد بوده و به‌ویژه در فعالیت‌های اقتصادی آن‌ها اهمیت فوق‌العاده دارد و از عناصر اصلی در آمد ناخالص ملی محسوب می‌گردد.

 از آنجایی که توریزم در فعالیت‌های کشورها تأثیر فوق‌العاده دارد، برای اکثر کشورها توریزم به‌عنوان یک صنعت مطرح است به همین خاطر است که کشورها میزان زیادی بودجه را برای جلب گردشگران یا توریست‌ها اختصاص می‌دهند.

گردشگری برای کشورها از اهمیت خاصی برخوردار است چون وقتی گردشگران به کشوری وارد می‌شوند الزاماً باید هزینه‌های را در آن کشور بپردازند مثل هزینه غذا یا محل اقامت، هتل، مهمان خانه، هزینه تفریحات، هزینه حمل و نقل، تورها، پول خرید سوغاتی و کالای بومی کشور میزبان می‌پردازند و هزینه ورود موزیم ها یا مکان‌های دیدنی این پول‌ها از طریق ارزی که وارد کشور میزبان می‌کنند باعث رونق اقتصادی کشور می‌شوند، رونق اقتصادی در حقیقت با گردش پول میزبان می‌شود، رونق اقتصادی در حقیقت با گردش میان شهروندان صورت می‌گیرد.

 باوجود افزایش و درامد‌ها جلب گردشگری باعث اشغال برای شهروندان نیز می‌شود، تخمین زده‌اند که از هر ده نفر گردشگر که وارد کشور میزبان می‌گردد یک فرصت شغلی ایجاد می‌گردد بنابرین این مسئله برای کشور ما افغانستان دارای اهمیت خاص می‌باشد.

 افغانستان ظرفیت جلب گردشگران تفریحی مذهبی را دارا اند زیرا دارای آثار باستانی، مناظر طبیعی برای توریست‌های تفریحی و هم نهادهای مذهبی را دارد که گردشگران زیادی را می‌تواند جلب و جذب کند به‌طور مثال می‌توان از قلعه بزرگ بلخ، تخت رستم در سمنگان، شهر غلغله و بت بودا در ولایت بامیان و مناره جام و بسیاری دیگر از بقایای باستانی را نام برد که از عناصر باستان بجا مانده است.

 ولایت‌های چون بامیان، بلخ، هرات، کندهار، غور، غزنی بیشترین جاذبه‌های گردشگری افغانستان را در خود جا داده است.

 افغانستان در کنار جاذبه‌ای طبیعی اثرهای تاریخی زیاد دارد که در مناطق مختلف وجود دارد و به جاذبه‌های تفریحی کشور افزوده است. بناهایی که هر کدام از ویژه گی ها و جذابیت‌های خاصی برخوردارند و می‌توان سالانه پای هزاران توریست‌ها و جهانگرد را به افغانستان باز نماید.

 مجسمه بودا، شهر ضحاک، شهر غلغله، چهل ستون و قلعه بربر در بامیان، مسجد جامع هرات، قلعه تاریخی هرات، مناره‌ها و آرامگاه خواجه عبدالله انصاری در هرات بالا حصار، مرقد سلطان محمود، آرامگاه سنایی و غیره در غزنی، خرقه مبارک و باغ بابا در کندهار و تنگی شادیان زیارت سخی در مزار شریف می‌تواند نمونه‌های باشد که هم گردشگران مذهبی و هم تفریحی را می‌توان جذب نماید اما با تأسف طی سالیان گذشته نسبت ناامنی‌ها و مسایل دیگر موانع جدی در صنعت گردشگری افغانستان ایجاد کرده است.

 به اساس آماری اداره توریزم افغانستان در سال ۱۳۹۷ تعداد ۱۲۶۵۸۱۵۹ گردشگر داخلی و تعداد ۷۰۶۴۴ شهروند خارجی از ساحات توریستی افغانستان دیدن کرده‌اند. همچنان صنعت توریزم در این سال توانسته برای ۱۲۳۴۴ شهروند کشور زمینه کار را فراهم نماید.

 توریزم در سال ۱۳۹۷ باوجود مشکلاتی زیادی و کمبود سهولت‌ها مقدار ۱۱۴۲۹۵۹۸ افغانی عواید داشته باشد.

 در سال ۱۳۹۸ نیز فعالیت اداره توریزم باوجود مشکلات امنیتی قابل توجه است اما اگر اوضاع بدین منوال ادامه داشته باشد فرصت‌های خوبی را افغانستان ازین ناحیه از دست خواهد داد.