«جهان در جنگ» نامی است که کمشنری عالی سازمان ملل در امور پناهجویان بر جدید ترین گزارش خود گذاشته است؛ گزارشی که میگوید جهان در سال ۲۰۱۴ ترسایی شاهد آواره گی ۶۰ میلیون انسان بوده است. ریکاردی بیسابقه از جنگ جهانی دوم تا کنون.
۶۰ میلیون نفر در جهان در نتیجه جنگ و بحران در سال ۲۰۱۴ ترسایی از خانه و کاشانه خود آواره شدهاند. آماری که در مقایسه با یک سال پیشتر از آن، از افزایش ۸ میلیون نفری شمار آواره گان در سراسر جهان نشان داشته است.
کمشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهجویان در تازهترین گزارش خود که در ژنیو ارایه شده، از ریکاردی جدید سخن به میان آورده است. از زمان جنگ جهانی دوم هیچگاه تا به اندازه امروز شمار آواره گان و پناه جویان در جهان بالا نبوده است. حتا در سالهای تاریک و سخت آن جنگ خانمان سوز ۴ ساله نیز به اندازهای که اکنون مردم در مناطق بحرانزده طعم آواره گی را چشیدهاند، آواره و پناه جو در جهان نبوده است.
«جهان در جنگ» نامی است که تهیهکننده گان بر این گزارش گذاشته اند و در آستانه روز جهانی پناهجویان (۲۰ جون) منتشر شده است.
آنتونیو گوترس نماینده عالی کمشنری سازمان ملل متحد در امور مربوط به پناهجویان، بحرانهای داخلی و درگیریهای نظامی در مناطقی همچون سوریه، سودان جنوبی و اوکرایین را بانی به وجود آمدن موج گسترده پناه جویی در جهان خوانده است. در گزارش تازه سازمان ملل از ۱۵ بحران و جنگی صحبت در میان است که در عرض چهار سال گذشته بروز کرده یا از نو از سرگرفته شدهاند.
آواره گان از کجا میآیند؟
سازمان ملل در گزارش خود ۶۰ میلیون آواره جهان در سال ۲۰۱۴ را اینگونه تفکیک کرده است: بیش از ۱۹ میلیون نفر مجبور به ترک سرزمین شان شدند، بیش از ۳۸ میلیون نفر خانههای شان را از دست دادهاند و در سرزمین خودشان آواره هستند، نزدیک به ۲ میلیون نفر در کشورهای دیگر تقاضای پناهنده گی کرده و روزگارشان را در کمپهای پناه جویی سر میکنند.
کمشنری عالی پناهنده گان سازمان ملل تخمین میزند که در سال گذشته نزدیک به ۲۱۸ هزار نفر از کشورهای آفریقایی و آسیایی سوار بر قایق شده و به مهاجرت تن دادهاند. بیشتر این پناه جویان با امید به یافتن زنده گی بهتر و آیندهای روشنتر با پرداخت مبلغی نه چندان اندک به قاچاقچیان، سوار بر قایقهای ماهی گیری یا بادی به دور از شرایط استاندارد، راه اروپا را در پیش میگیرند.
از ۲۱۸ هزار نفری که در سال ۲۰۱۴ ترسایی به چنین سفر پرخطری تن دادند، ۳۵۰۰ تن جان خود را از دست دادند. آنتونیو گونترس پیشبینی میکند که بحران آواره گی و پناهجویی در سالهای آینده رو به وخامت بگذارد. او انتقاد میکند بسیاری از سیاستمدارانی که خود آتشافروز جنگ بودهاند، در نهایت بدون آنکه مجازات شوند از مخصمه جان سالم به در میبرند.
جامعه بینالملل نیز به عقیده این مقام سازمان ملل در خاتمه دادن به وضع کنونی بسیار ناتوان بوده است.
در فهرست کشورهایی که بیشترین شمار آواره گان را داشتهاند، سوریه تکتازی میکند. پس از بروز ناآرامیهای داخلی با هزاران قربانی و میلیونها آواره، این کشور اکنون به صحنه قدرتنمایی گروه تروریستی «دولت اسلامی» تبدیل شده است. سوریه در حالی جایگاه اول این فهرست را از آن خود کرده که تا سه سال پیش نام این کشور، حتا برای یک بار نیز در میان ۳۰ کشور نخست این فهرست جای نگرفته بود.
از زمان آغاز جنگ داخلی در سوریه حدود ۴ میلیون تن از شهروندان این کشور آواره شده و در کشورهای همسایه پناه جستهاند.
پس از سوریه کشور افغانستان با دو میلیون و ۶۰۰ هزار تن، بیشترین شمار آواره گان جهان را در سال ۲۰۱۴ ترسایی داشته است. سومالی با یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن در رده سوم این فهرست قرار دارد.
آواره گان به کجا میروند؟
کمشنری عالی پناهنده گان سازمان ملل برای نخستین بار از ترکیه به عنوان کشوری که میزبان بیشترین شمار پناهجویان شده، نام برده است. این کشور تا کنون نزدیک به یک میلیون و ۶۰۰ هزار پناهجو را در خود جای داده است. پس از آن پاکستان در مکان دوم قرار گرفته است.
البته اگر تعداد پناه جویان پذیرفته شده با محاسبه میزان مساحت یک کشور در نظر گرفته شود، لبنان در مکان اول قرار دارد. این کشور با اینکه ۱۰/۴۵۲ کیلومتر مربع مساحت دارد، یک میلیون و ۱۵۰ هزار پناهجو را پذیرا شده است. این در حالی است که این کشور کوچک در دل خاورمیانه، خود تنها ۴ میلیون جمعیت دارد.
اخیرا وزرای کشورهای اروپایی نشستی را در لوگزامبورگ برای یافتن راهحلی برای پایان دادن به بحران پناه جویان برگزار کردند. اما این گفت و گوها تا اکنون به جایی راه نبرده و به نظر نمیرسد بر سر تقسیم عادلانه پناه جویان دراروپا در آینده نزدیک توافقی حاصل شود.
در سال ۲۰۱۴ ترسایی به ترتیب روسیه، المان و فرانسه بیشترین میزان ثبت درخواست پناهجویی در خاک خود را داشتهاند. پس از آن امریکا و سویدن در مکانهای چهارم و پنجم جا گرفتهاند.
ص م